Trong những năm gần đây tại Việt Nam, một xu hướng thiết kế kiến trúc mang tính chất đơn giản nhẹ nhàng, thô thiển kiểu nhà xưởng đang xâm lấn vào thiết kế nhà ở dân dụng và biệt thự. Do vậy chúng tôi xin mạn phép chia sẻ đôi nét về bê tông.
Bê tông là hỗn hợp gồm xi măng và những thành phần khác như cát, đá dăm, đá sỏi và nước. Những thành phần cơ bản này được thêm vào với thành phần khác nhau tùy theo vị trí mà bê tông được sử dụng. Nước thêm vào bê tông không bay hơi mà được hấp thu bởi các thành phần có trong bê tông. Bê-tông không khô mà chỉ cứng lại. Trong quá trình phản ứng hóa học, bê tông trải qua quá trình chuyển biến và trở thành vật liệu mới – đá nhân tạo đích thực. Loại đá này có những tính chất khác hơn là kết quả của quá trình trộn bê-tông. Nếu bê tông được thêm vào bọt khí, có thể tạo ra bê tông nhẹ với những tính năng cách điện; nếu thêm vào vài chất khoáng có thể tạo màu cho bê tông; nếu thêm vào sợi tổng hợp khác nhau có thể tăng tính bền kéo cho bê tông ngang với những loại bê tông đặc chế. Trong nhiều năm trở lại đây, việc sử dụng sợi thủy tinh tổng hợp có thể tạo ra bê tông trong suốt, làm lu mờ khoảng cách giữa tính rắn và độ trong suốt.
Sự hình thành bê tông có thể kể đến vào những năm của thời Phoenician, mặc dù theo ghi nhận cho đến thế kỷ thứ I sau công nguyên, người La Mã đã biết cách ứng dụng vào việc xây dựng các đền đài, lăng tẩm theo đúng như quy cách mà kỹ thuật hiện đại ngày nay sử dụng. Bê tông bị quên lãng do sự sụp đổ của đế chế La Mã cho đến khi được tái khám phá và phát triển bởi Anh quốc vào thế kỷ 18-19. Một tiến bộ vượt bật trong cách ứng dụng là sử dụng bê tông được gia cố. Điều này được tạo ra để vượt qua những hạn chế cố hữu đối với bê tông được sử dụng lúc bấy giờ; bê tông có thể chịu lực nén tốt nhưng dễ dàng gãy vỡ khi chịu lực kéo. Điều này lý giải vì sao không thể xây mái nhà ngói bằng bê tông không gia cố. Sự kết hợp giữ bê tông với thép, có thể chịu lực kéo, có thể chống rỉ sét tạo ra một loại vật liệu đa dụng – bê tông gia cố. Điều này có thể kéo theo cuộc cách mạng trong kiến trúc. Trước đây chưa bao giờ xảy ra kiến trúc với mái vòm rộng bằng bê tông và kèo thép có thể được xây dựng. Tất cả những công trình kiến trúc nổi tiếng thế giới có thể được xây dựng nhờ vào bê tông gia cố.
Ngày nay, bê tông là vật liệu xây dựng được sử dụng rộng rãi trên thế giới. Hơn 7 tỷ mét khối bê tông được sử dụng trong các công trình hàng năm. Thực ra, hầu hết các kiến trúc bê tông đều được ẩn giấu như kết cấu xây dựng, móng; những đoạn đường ngầm, cầu cống, nhà cao tầng đều làm bằng bê tông.
Có nhiều ý kiến khác nhau về bê tông. Có nhiều ý khen và cũng lắm ý chê. Bê tông được xem là cứng nhắc, thô thiển, lạnh lùng. Màu sắc cơ bản là màu xám đậm, màu chủ đạo cho buồn bã, không sức sống, xù xì. Việc sử dụng bê tông trong các tòa nhà cao tầng cũng làm hủy hoại uy tín của loại vật liệu này. Thi công ẩu, tính toán sai lầm thường dẫn đến các kết quả không như ý như công trình hư hại và dấu hiệu của thời gian cũng làm cho bê tông trở thành biểu tượng của của chính sách nhà ở thù địch và kỹ trị. Sự bác bỏ được diễn tả hoàn chỉnh trong thông điệp được vẽ lên tường những năm 1970 như sau: “Thật đáng tiếc là bê tông không cháy”.
Ngày nay, người chọn sống trong nhà ở với thiết kế chủ đạo bằng bê tông thường thể hiện niềm tin chắc bởi vì khi định kiến đã được vượt qua, tính năng và chất lượng của bê tông là không có gì phải bàn cải. Với họa tiết nhẹ, bê tông có thể tạo ra độ phản chiếu ánh sáng như nhau; bê tông với bề mặt láng có thể giống như nhung, còn bề mặt gồ ghề có thể bỏ qua các khiếm khuyết của gỗ sử dụng.
Bê tông đòi hỏi kinh nghiệm và tay nghề cao. Những điều này được phát triển từ thế hệ này qua thế hệ khác.
Có nhiều ý kiến khác nhau về bê tông. Có nhiều ý khen và cũng lắm ý chê. Bê tông được xem là cứng nhắc, thô thiển, lạnh lùng. Màu sắc cơ bản là màu xám đậm, màu chủ đạo cho buồn bã, không sức sống, xù xì. Việc sử dụng bê tông trong các tòa nhà cao tầng cũng làm hủy hoại uy tín của loại vật liệu này. Thi công ẩu, tính toán sai lầm thường dẫn đến các kết quả không như ý như công trình hư hại và dấu hiệu của thời gian cũng làm cho bê tông trở thành biểu tượng của của chính sách nhà ở thù địch và kỹ trị. Sự bác bỏ được diễn tả hoàn chỉnh trong thông điệp được vẽ lên tường những năm 1970 như sau: “Thật đáng tiếc là bê tông không cháy”.
Ngày nay, người chọn sống trong nhà ở với thiết kế chủ đạo bằng bê tông thường thể hiện niềm tin chắc bởi vì khi định kiến đã được vượt qua, tính năng và chất lượng của bê tông là không có gì phải bàn cải. Với họa tiết nhẹ, bê tông có thể tạo ra độ phản chiếu ánh sáng như nhau; bê tông với bề mặt láng có thể giống như nhung, còn bề mặt gồ ghề có thể bỏ qua các khiếm khuyết của gỗ sử dụng.
Nguồn – TC Kiến Trúc & Đời Sống